شاعر: ویلفرو اوون
مترجم: غلام مرادی
شیرین است مردن در راه وطن
مضاعف خمیده، به سان مکدیان پیر به زیر کوله بار،
زانو ها خمیده، سرفه کنان به سان ساحران، در گریز از میان باتلاق بودیم،
تا به منورهای شکار که کمرها را عمود کردیم،
و سوی استراحتگاه دورمان در تقلا.
رفقا ره پیمودند در خواب. گم کرده بسی آنان چکمه ها را،
اما لنگ لنگان و چشمایشان خون آلود روان به پیش. همه شل و کور؛
مست خستگی؛ چنان کر که نشنیدند صدای افتادن آرام کپسولهای گاز از پشت.
گاز! گاز! بچه ها، بجنبید! شور و شعفی در دستپاچگی،
شد کلاه ها به سر ناشیانه به وقت،
اما یکی بود هنوز در فریاد و روان به تپق،
در دست و پا زدن بود دیگری به سان کسی در آتش یا آهک
از پشت پنجره مه آلود و در نور سبز غلیظ، دیم
گفتی به دریای سبز فامی افتاده، دیدم غرق شد.
در تمام خواب هایم پیش دیدگان بیچاره ی من
آورد به سویم دست، فرو رفت، خفه شد، غرق شد.
تو نیز گر در خواب های خفقان قدم می زدی
پسِ واگن که وی را به درون انداختیم،
نظاره می کردی چشمان سفیدش در پیچ و تاب به رخ
صورتش آویزان به سان ناخوش دیو گنه
گر می شنیدی به هر تکان، غرغره ی خون در شش های یخ زده اش،
تلخ تر از نشخوار زخم های لاعلاج زشت بر زبان های بی گناه،
دوست خوبم، نمی گفتی با چنین ذوق وافری
به بچه های هواخواه افتخارات یاس آور
این دروغ کهنه را: شیرین است مردن در راه وطن
زوسان
ئه‌و وه‌خته که میل یه‌خ له سر پاساره‌کانوه شوروه بو، و
شوانه‌که پف که‌ی له ده‌سگه‌لی،
و وه‌رزیره‌که‌یج چیلک وشک نه‌یه بوخاریه‌که‌وه،
پاتیله شیره یه‌خ کرده‌گه‌‌‌‌که تیرنه مال،
ئه‌و وه‌خته که خون له ئایه‌م قورینجک گری و ریه‌که‌ی مال هه‌رگه،
له شونی ده‌گ شوانه‌ی بایه قوش تی،
«تو-ویت، تو-هو!»
چو ده‌نگ خوه‌شی،
ئه‌و وه‌خته که که‌نیز چه‌وره‌که که‌ره گری.
ئه‌و وه‌خته که وای تونیک تی،
و قوفه ئیجازه‌ی قسه کردن وه ده‌وریشه‌که نایه‌ی،
وه مه لووچکه‌کان له بان وه‌فره‌که هات بچو که‌ن،
وه لوت ئه‌وه‌که بووه یه تک خوون،
ئه‌و وه‌خته‌که سیو برشیاگه‌کان له‌ناو تاوه‌که جیزه که‌ی،
ده‌نگ شوانه‌ی بایه‌قوش تی،
«تو-ویت، تو-هو!»
چو ده‌نگ خوه‌شی،
ئه‌و وه‌خته‌که که‌نیز چه‌وره‌که که‌ره گری.
ویلیام شیکسپیر (1564-1616)
Winter
When icicles hang by the wall,
And dick the shepherded blows his nail,
And tom bears logs into the hall,
And milk comes frozen home in pail
When blood is nipped and ways be foul,
Then nightly sings the staring owl,
“Tu-whit, tu-who”
A merry note,
While greasy Joan doth keel the pot,
When all aloud the wind doth blow,
And coughing drowns the parson saw,
And birds sit brooding in the snow,
And Marian’s nose looks red and raw,
When roasted crabs hiss in the bowl,
Then nightly sings the staring owl,
“Tu-whit, tu-who!”
A merry note,
While greasy Joan doth keel the pot.
William Shakespeare (1564-1616)
عقاب
چنگ زند به کمر با پنچه های کج و معوج ؛
نزدیک شود به خورشید در سر زمین های دور و دراز ،
آمیخته به آسمان نیلگون می ایستد.
موج زند دریای متلاطم زیر بالایش؛
نظاره کند از صخره های کوهستان،
و شود به سان آذرخش آوار.
آلفرد لورد تنیسون (1809-1892)
The eagle
He claps the crag with crooked hands;
Close to the sun in lonely lands,
Ringed with the azure world, he stands,
The wrinkled sea beneath him crawls;
He watches from his mountain walls,
And like a thunderbolt he falls.
Alfred, lord Tennyson (1809-1892)
له زوسان درچیین گه‌نم
«هه‌ور و
وا و
مانگ و
خوه‌ر و
ئاسمانگ» له کار که‌فتگنه
له ژیر ئی وه فر شه‌و واریگه
خه‌راو تر له ده‌ماره‌کول،
ده‌یه ئایه‌موه ئی زوقوم زوسانه.
قونه‌ره‌ی ئاو ده‌لیاچه له‌ناو یخ و وفرا
ده‌س و پل خوه‌ی گوم کرده‌گه
له ژیر سه‌ی فه‌رسه‌خ وفرا
وه‌لی
دان گه‌نم دیری له زوسان ده‌رچو.
Wheat seeds pass winter
“The cloud and
The wind and
The moon and
The sun and
The sky” have stopped
Under this nightly snow
Worse than scorpion,
Bite the coldness of January.
The tides of the lake embarrasses
In the ice snow under a hundred
Parasang of snow,
But
Wheat seeds pass winter.
سروده: شفیعی کدکنی
مترجم: غلام مرادی
عبور گندم از زمستان
ایستاده
«ابر و
باد و
ماه و
خورشید و
فلک»، از کار
زیر این برف شبانگاهی
بدتر از کژدم،
می گزد سرمای دی ماهی
کرده موج برکه در یخ برف
دست و پای خویشتن گم
زیر صد فرسنگ برف،
اما
در عبور است از زمستان دانه گندم.
سراینده: شفیعی کدکنی
مترجم: غلام مرادی
ملکوت زمین
چنان که ابر، گره خورده با گریستنش،
چنان که گل، همه عمرش مسخرِ شادی ست
چنان که هستیِ آتش اسیرِ سوختن است،
تمامِ پویه ی انسان به سوی آزادی ست.
The kingdom of the globe
As a cloud, is entangled with weeping,
As a flower, all the life, is conquered by joy,
As the life of fire are captured by burning,
All running of the man is toward freedom.
پاشایی زه‌وی
هه‌رئه‌و جه‌که هه‌ور پیچیاگه گرین خویا،
هه‌رئه‌و جه که گول دایم ها خوه‌شیا،
هه‌ر‌ئه‌و‌جه‌که زنه‌یی ئاگر ها ناو سوزیانه،
په‌‌په‌ل کردن ئایه‌م گشت رویه و رزگاریه.
حسرت نبرم به خواب آن مرداب
کارام درون دشت شب خفته ست
دریایم و نیست باکم از طوفان:
دریا، همه عمر، خوابش آشفته ست.
I don’t envy that lagoon its dream
Resting in the desert of night
I am a sea and don’t care about storms
Seas, all the life, are in disturbing dreams
من وه خه و ئه و زقه هه سوو ناکه م
که له ناو بیاوان شه و رهات خه فتگه
ده لیام و له قه ره هیلیچ زاورم ناچو
ده لیا، له ئه مری، خه و خوه ش نه یری.
The sacred defense
Versified by: Qeisar Aminpour
Translated by: Gholam Moradi
Why did your enemy kill you? I asked
“Because the friend was happy with my death,” he replied
“Don’t you want to express your testament?” I asked
He smiled
It meant enough is enough: smile at death
The music of the city is aloud clamor
It’s the minstrelsy of fire and the dance of smoke
You can find the signs of war in ruins
In the blood stained of a doll
The same way the wind kiss the leafs
Or accident kiss saddler
When he shut his tired eyelid
As if he was kissing the death on mouth
چه بگویم که دل افسردگی ات
از میان برخیزد؟
نفسِ گرمِ گوزنِ کوهی،
چه تواند کردن؟
سردی برف شبانگاهان را،
که پر افشانده به دشت و دامن؟
To cleanse your depression
I have nothing to say
What can warm breath of a beer do
When the coldness of night snow
Has sprinkled its feather over the land
چه بوشم که خه‌م و خوسه‌ت
ده‌س له سرت هه‌لگری؟
هه‌ناس گه‌رم که‌ل کوه‌یی،
چه له ده‌سی تی؟
وه‌ختی ساردی وه‌فر شه‌وانه
په‌ل پشانگه بان زه‌وی
نوسه ر: چیماماندا گوزی ئادی چه ی
وه رگیر: قولام مورادی
ته قدیم وه: نه غه م ئوسمان
چیکا له وه ئه دیک دوکانه که وه خوی کیشاناو و ئیمجا کرکره که ی گرد تا ژنه که یچ بایته ناو. چمانی دوکانه که فره وله ئیه که ده س بکریه ته شورش، چول کریاوی؛ خاک و خول زه ردیک با قه فه س چوی خالیه کان گردۆ، سونیق آسنی کایچ کومه کریاویه یه سۆک. دوکانه که بۆچکه، بۆچک تر له ئه مباره که ی پشت مال چیکا. ژنه که یچ خوی کیشاناو و چیکایچ کرکره ی وه نه دیکه که ویل کرد. کرکره که جیرجیر ده نگ داوه. له شون ئیکه و یه جفت که وش قنگ پا برزوه له بازار تا ئه وره وایی، ده س گه لی له رزی و گولمه گه ل پای قرچانیا. چیکا وه خاتر ئیه که ژنه که وه پی وه تۆ نه باید له ور وه بچو و هاورده ی ناو ئی دوکان چوله تا خویان قایم بکه ن تواست له لی ته شه کور بکه ی. به لام وه رجه ئیه که ته شه کور بکه ی، ده س داله مل رۆت خوی و وه ت: «وه ختی وایمه، مل وه نکه که م دا که فتگه.»
چیکا وه ت: «من گشتی فر دام، خه ریک پرتقال سه ندن بۆم، پرتقال وه کیف فر دام.» دی نه وت کیفه که ی بوربری ئه سل بۆ و دالکی ئی ده فه ی ئاخره که چی ویه له نده ن ئه رای سه ندیوی.
ژنه که هناسه یگ هه ل کیشا، وه گومان چیکا ژنه که ها ناو فکر مل وه نکه که یا، شایه ت چه ن گله دانه ی په لاستیکی کریاکه بان یه به نوه. بی جگه لاجه ی هه س هوسایی، له ده م چه و له ر و سه ر گوناگه ل برزیوه زانست که شومالیه و له ده سره که ی سره ریوه زانست که موسه لمانه. ئه لان ده سره که له ده ور ملی بۆه و گوش گه لی چی شاردۆوه. یه ده سر سیه و سوره تی نازک و دریژ وه ته رکی توون چشتگه ل هه رزان. هول چیکائیه بۆه که ژنه کیچ سه ره نج ئی بگریو و له ره نگ و رۆ چه رمگ و ته زۆ نوقره ئی کلکوانه ئی که وه زور دالکی کردۆ ده سی، بزانی که ئیگبو و مه سیهیه. دۆاجار که چیکا و ژنه که وه ل یه کا قسه کردن، چیکا په ی برد که موسه لمانگه ل هوسا وه ساتور و قه مه و کوچک مه سیهی گه ل ئیگبو یان له پا خستگه. به لام ئه لان ویشی: «ده ست ده رد نه کی چری ته م. یه هو ئی ئتفاقه که فت. گشت واین.» یه ده فه من ته نیا مام. ده س پای خوم گوم کردم و نه زانستم چه که م زور سپاس.»
ژنه که وپچه وه: « ئیره جی ئه منیکه، وه دوکانگه ل بوچک بوچک ناچن هه وه دوکانگه ل گه ورا گه ورای بازار چن.»
چیکا وه ت: «به لی» ولیک چشتیک ئه را موافقه ت کردن یا موخالفه ت کردن وه ل ئه وا نیاشت بۆشی. چشتیک له باره شورش نه زانست. له ئی رابته چه ن هفته وه له ئیه له یه راپه یمایی ئه را دموکراسی له دانشگاه شرکه ت کرد. له ئه وره یه شاخه سه وز روشن وه ده سی بۆ و شوئار دا:«ئه رتش بچو! ئاباجا بچو! دموکراسی به و!». به لام اگه ر ندا خوشیکی یه کیک له به رگوزارکننده گان راپه یمایی نه ویا و خوابگاه و خوابگاه نه گردیا و ئیلامیه به ش وه نه کردا و له باره موهم بوین ئی جومله «ده نگ مان وه گوش مه سئولین بره سی» وه ل دانشجوه کانا قسه نکردا، له ئه و راپه یمایی چه شرکه ت نکرد. چیکا ده سگه لی هه مرای له رزیا. نیم ساعت وه له ئیه وه ل ندایا له بازار بۆن. خه ریک پرتقال سه ندن بۆ و ندایچ چۆی وه خوارتر تا بایه م زه مینی بسینی. یه هه و وه ئینگلیزی، وه پی جین وه هاوسا و ئیگبو هاوار کردیا. «شورش! بویه ده رگیری! یه پیاگیان کوشت.» له شونی که سانیک له ده ور و وه ر چیکا بۆین واین، بوق یه ک تره کی دان، یه ئه ره بانه پر له سیف زه مینی چه په کردن، یه بار سه وزی که یه هه مکه له سه ری مرافه کردن، پاولا کردن و هیشتنه جی. چیکایچ که ئیهساس خه تر کرد، وایی و له خیاوانگل پان و گه ورا رد بۆ و هاته ئی خیاوان باریکه و ره سیه ئی ژنه.
ئه را قه یریک چیکا و ژنه که بی دنگ له ناو دوکانه که وسان، له ناو ئه و وه نه دیکوه که هاتنه ناو ده شتیان سه رنج گرد. کرکره گه ل چویین وه نه دیکه که وا له قانه یان و ده نگ دانوه. ئه وه ل خیاوان خه لوه تۆه له شونی دنگ پا هات. هه ردک له ونه دیکه که رد بۆن. هه ر چه ن چیکا وه ته ور قه ریزی زانست که یک پیاگ و یه ژن له ئوروه رد بۆن، ژنه که سی پاله که ی تا بان زرانی هه ل کردیۆ و یه منالیچ به ساویه کولی. پیاگه که یه واش و زوان ئبگلو قسه کرد و چشتیک چیکا ژنه فت ئیه بۆ:«شایت وایه سه مال خالووه»
ژنه که وه ت:«ونه دیکه که بوه س!»
چیکا وه نه دیکه که به بست، وایک له ده پشتوه و ناو نه هات به لام توز فره یک له ناو وتاقه که هه ل سا و چیکا دی که توزه که له بان سه ری قونه ره ده ی. هه وای وتاقه که خه فه بۆ، بو ناوی شه با یه تی وه بو ناو خیاوانه که نه یاشت. ناو خیاوان پرله دۆکه ل له ره نگ ئاوی ئاسمانگ جور دۆکه ل شه و کریسمس که مه ردم لاشه ی بزن خه نه بان ئاگر تا مویکه ی هه ل بکزنن، بۆ.
خیاوان گه لی که چیکا وه چه و به سیاگ وه تیانا وایی، نه زانست پیاگه لی که وه لایا واین دوسن یا دژمن، نزانست باید بوسیت و یه کی له منالگه لی که له دالکیان جیاوه بۆنه و وه ناو خیاوانا وه یلانن هه ل بگری یا نه، یا هه تا نزانست کی و کیه و کی کی کوشی.
له شونی لاشه ی ماشین گه ل سوزیاگ و یه په نجره گه ل و واگیرگه ل کونا کونا وه چه و خوی دی. ماشین گه لی که سوزیان سوزیان له نه زه ر ئه و جور گوله گوله ئاگری که له جیگه ل سه یران روشنه چیکا زانی گشتی له یه پارکینگ ماشینوه هه ل خیزیا.
وه ختیک یه پیاگ و ماشینوه وه مل یه قورئانا که که فتوه کنار جاده ره ی بۆ و له شونی دیار دا که پیاگه ئیبگو و مه سیهی بۆه. پیاگه لیگ له ئو ده ور و وه ره بۆنیه و گه مه کردگنه و له شونی دیاردا که موسه لمان بۆنه، له ماشینه که ی کیشنه ی ده یشتو و یه ساتور سه ری برن و تیرنه ی ناو خیاوان و وه مه ردم ویشن: «ئی گه وره وه قورئان بی هورمه تی کردگه.» چیکا سه ر بریان پیاگه و وه خوله که وو کردن جه سه ی هاورده و چه و خویا و ئه و قوره دلی هه ل شیویا و قه ی کردوه تا زکی نیشته گل. له ژنه که پرسی، «هه مرای بو دۆ که له که ژنه فی؟»
ژنه که وه ت: «به لی» سی پالکه ی وه ری ده ر هاورد و پانی کردوه بان زه وی خولینه که. هه ر یه جاکت و یه ژیر شه وی سیه بریقه دار که له سه ر وه سله کانی وه دریاوی، له وه ری بۆ. «به و بنیش!»
چیکا سه ره نجی له ئه و سی پال کونه که پان بۆه بان زه وی گرد، هه تمه ن یه کی له ئه و دو شه و یه سه که ئه و ژنه دیری ته یان. سه ره نجی کیج له داوان جینه که و تی شرت سۆره که ی خوه ی که له بانی ئه سک موجه سمه ی ئازادی بۆ گرد.
هه ردکیانی وه ختی سه ند که خوه ی و ندا چه ن هه فته تاوسان چیونه نیویورک سه ربیه قومه کانیان.
وه ت:«نه، شه ویه که ت چلکن بو.»
ژنه که وه ت: «بنیش، له یره فره وسیم.»
«چه نی باید له یره بوسیم؟»
«ئیمشو یا سو شه وه کی.»
چیکا ده س نا بان تیولی، چمانی تواست بزانی ته و دیری یا نه. ناو ده سی سارد بویا ئارامش گردیا به لام ئی ده فه ده س گه لی ئارق کردۆ و تر بۆ.
«خوه یشکه که م چی بایه م زه مینی بسینی، من هیشته مه ی جی. نازام که فته کوره.»
«چیه سه یه جی ئمن.»
«ندا!»
«ها؟»
«خویشکه که م. ناوی نداس.»
ژنه که دواره وه ت:«ندا.» لاجه ی هوسایی ئه و نه رمی مه خوسیک دا ئی ناو ئیبگویه. دۆاجار، چیکا چوته ساردخانه ی نه خوش خانه کان وشکنی، ئه سک خویو و ندا که چه ن هه فته وه له ئه وه له ناویه سۆر وه ل یه کا گردون و له ناو ئه و ئه سکه چیکا خه نیگه س چۆن ورجه ئیکه ئه سکه که بخریه ت ندا قورینجکی گری له چیکا، هه له وا شه وی ئانکارایی کرمۆتی یخه تا بان شان له وریمان بۆ، یه روژنامه، چه ن گله فتوکوپی له ئه سکه که گری و چه سپنیه رۆ دیوار دوکانه کان ئه و ده ور و وه ره. ندا په یا ناکه ی. دی هه ریز ندا په یا ناکه ی. خه ریک ئیمه بویه که وه ژنه که بوشی که ئه و و ندا یه هه فته وه له ئیه ها تنه سه ئیره ئه را لای میمکی. «تاتیلات مه دره سه س»
ژنه که پرسی:«مه دره سه تان ها کو؟»
«ئیمه له دانشگای لاگوس ده رس خونیم. دوکتوری خوه نم. ندا اولوم سیاسی خوه نی» و چیکا له ئیه ترسیا که ئه و ژنه هه تا نزانی دانشگاه چیین یانی چه. هه له یوا له ئیه ترسیا که وه مه درسه ئیشاره بکه ی فه قه ت ئه را ئیه که وه ئی هه قیقه ته بره سی که ندا له شورش گوم نه ویه، ئه لان ها یه جی ئه من، خه ریک خه نینه و دیری باس سیاسی که ی. جور ئیه که ده ولت ئاباجای ئومرمی له سیاسه ت ده یشت له ولات خوه ی ئیستفاده که ی تا خوه ی له وه ر جه و ئه و کشور ئافریقایی کان ئازیز بکی. یا چه نی له لای هۆلانه کان ئازیزن که هاسل سه ر راس ئیستمارگه ری بریتانیاس.
«فه قه ت یه هه فته س هاتیمه سه ئیره لای میمکمان. وه له ئیه وه کانو نه هاتیمه» په ی برد که ئه و چشتیکه که هه ست که ی ئیه سه: شورش نباید له بانیان ئه سر بکه ی. شورش گه لیگ جور ئیه چشتیکه جور ئه وه که له ناو روژنامه له باره ی خوه ندگه. شورش گه لیک جور ئیه ئه را ئه و دۆای مه ردم یچ هه ل که فتگه.
ژنه که پرسی:«میمکتانیچ ها بازار؟»
«نه، ئه و ها سه ر کار. سه روک ده فته ر وه زیره.». چیکا دواره ده سی نابان تیولی. نیشته زه وی. ته ک دا لای ژنه که تا خاص بنیشیه بان سی پاله که. ژنه که بوچشتیک دا. یه چشت تون و ته میس جور ساوین قالبی که ده ت گه ل ئه را شوردن ملافه گه ل بان ته ختی له لی ئیستفاده که ن.
«میمکتان چوته یه جی ئه من؟»
چیکا وه ت:«به لی». ئی قسه گه له جور خه یال بۆ. هه ست کرد چما دیری سه رنج خوه ی گری. «باوه ر ناکم ئی شورشه هه ل که فتگه».
ژنه که راس وه ره و وه روه سه رنج گرد. گشت چشتیکی له ر و دریژ بۆ، پاگه لی که دریژ کردۆوه، ناخۆنگه لی که وه خنه سۆر کردو، پاگه لی. له ئاخرا وه ت: «کار شه یتانه.»
چیکا هولی ئیه بۆه که ژه نکه له باره شورشه کان ویر بکه ی که ئه وانه پاو قه یه میان خه یر نیه. ئاوات خوازی ندا له ئوره بو. که فته ویر ئیه که چه و گه ل قاوه ئی کاکائویی ره نگ ندا بریقه که ی، لچ گه گلی تون تون ته کان خوه ی و ته وزی ده ی که شورش له خه له هه ل ناکه فی، که مه سه و و نژاد سیاسی وه بون، چۆک مه ردم ورسگ یه کان بکشن، هاکم گه ل رهات تر هکومه ت کن. چیکا هه ست گونا کرد که ئی ژنه شایه ت مه خزی ئه و قه ره واز نیه که هۆچ کام له ئی چشتگه له هالی بو.
ژنه که پرسی: «ئه لان له مه دره سه نه خوش تیه لات؟»
چیکا تون هه ل گردیاوه تا ژنه که هالی نه و که چه نی تاجو کردگه. «محکمه من؟» به لی، پاره که شرو کردیم. له نه خوه ش خانه ئاموزشی نه خوه شی کانمان دی. به لام ئیه دی نه وه ت که هه موشه هول نائیتمینانی له وه ریا بۆه و له پشت شه ش یا هه فت گله دانشجو خوه ی قایم کرده تا نه گوای اوستاده که له لی بتوای نه خوه شیک ماینه بکه ی و ئیچ ته شخیس دورو بیه ی.
ژنه که وه ت:«من بازاریم. پیاز فروشم.»
چیکا خاس گوش دا تا بزانی له قسه کانی بو تانه و سه ر کوفت هه س یا نه، به لام نه وی. ده نگی ساف و ئارام بو. فره ساده ئه و کاریکه که ی وه ت.
چیکا ئی جوره جواو دا: «خوا بکه ی بازاره که خراو نه که ن» دی نه زانست چه بۆشی.
ژنه که وه ت:«هه ر گله شورش کریه ت بازاره که خراو که ن.»
چیکا تواست له ژنه که بپرسی که تا ئه لان چه ن گله شورش دیه س. به لام نه پرسی. زۆ له باره شورش گه ل تر چشتگه لی خوه ندیو: هه مله ی موسه لمانگه ل هوسا ئه له ی مه سیهی گه ل ایبگو و گله ی کیج ئه وان هه مله کردن تا ئه وه ز خوه یان بکه نوه.
ژنه که وه ت:«توک مه مکم جور ئاله تونی سوزی.»
«ها؟»
«توک مه مکم جوز ئاله تونی سوزی.»
وه رجه ئیه که پوفیلکه ی تاجو له قورگ چیکا بچوه خوار و چشتیک بوشی، ژنه که جاکته که ی دا بان و سه یه ف وه ر مه مک به س سیه دریاگه که ی واز کرد.
پۆل درهاورد. پۆل قاگه زی ده و بیس نایرا. لولیان کردوو ناو مه مک بسه که ی. وه رجه ئیه که خاس مه مکه کانی درباری پۆله کان درهاورد.
مه مکه کانی گرده ناو ده سی و برده یان وه رو جیکاوه چمانی توانست بیه یتیانه پی و وه ت:«سوزیه ن سوزیه ن جور ئاله تونی» چیکا خوه ی جی واز کرد. چیکا که فته ویر نه وبه ی طب منالانه یه هه فته وه له ئیه. مودیر گه وراتر ده رسه کانیان یانی دوکتور اولون لویو له گشت دانشجوه کان تواست تا گوش بیه نه ده نگ مه رهه له ی چوار قه لب یه کور بۆچک. ئه و کوریچه وه ئه و وه ت بچوت. ئه ویچ ئاره ق کرد و نه زانست قه لب هاله کوره. ئاخری وه ده سه له رزه ده س نابان مه مک لای چه پ کوره که. بررر- بررر- بررر لرزه خون و فش فش که وه ری هه له کا چی، له ژیروه زه ربه دا له کلکه کان چیکا و پته پت خنه پی و وه کوره که وه ت، بوه خشید، بوه خشید وه لی کوره که وه پی خه نی.
توک مه مک گه ل ژنه که جور توک مه مک کوره که نه وی. ته ره ک ته ره ک، ره ق، قاوه یی تاریک و دایره که ی ده وری یه که م روشن تر بۆ. چیکا خاس سه ره نجی یان گرد. خاس ده س دالیان. له لی پرسی:«منال دیری؟»
«به لی یه سالیه»
«توک مه مکه کانت وشکه، به لام چلک نه کردگه. له شون ئیه که شیر دایه منالکه ت، باید مه مکت و زدفونی بشوری. وختی کیچ شیر ده ی بزان توک مه مکت و ئه و ده و ریه خاس چوته ناو ده م مناله که ت.»
ژنه که قه یریک سه رنج چیکای گرد. «ئیه ئه وه ل ده فه س. په نج گله منال دیرم.»
چیکا وه ت:«دایک منیچ هه ئی جوره بۆ له شون ئیه که منال شه شمی هاورد، توک مه مکه کانی ته ره که ی، خوه ی نزانست ئه را تا ئیه که یکی له ئاشناگه ل وه ت که باید چه وری بکه ی.»
فره که م دورو دا، وه لی بازی وه خت دورو دورو کیچ دا. وه لی دوروه کانی بی قه سه نه وی. هولی ئیه بویه که له ئی دوروه چو قه سه ی داشت. ئیه ئیتیاج وه پیشینه ی ئه فسانه ئی جور پیشینه ئه فسانه ئی ژنه که دیری که چیکا و ندا ته نیا منال دالکیانن و دی برا یا خویشیکی نه یرن. بیجگه ئیانه دالکی گشت وه خت دوکتور ئیگبو که تاسیل که رده ی بریتانیاس هاله خزمه تی، کافیه یه تلی فون بیه ی.
ژنه که پرسی:«دالکت چه ده ی له مه مکی؟»
«که ره ی کاکائو. زۆ خاسی وه که ی»
«راس که ی؟»
ژنه که قیه ری تماشای چیکا کرد، چما چشتیکۆ که باید هتمن بکردا. «باشد، سه نمه ی و ده مه لی.» قه ی ریک خه ریک ده سره که ی بۆ و له شونی وه ت:«هامه شون ده ته که موه، وه ی شه وه کیه وه ل یه کا چیمه بازار، نزیک ئیستگای اوتوبوسه کان بایه م زه مینی فروشی، ئه وره چشت سین فره س. شورش ده س پی کریا نه زانستم وه کوره یا چی.»
چیکا زاست له نزانیه، وه لی پرسی:«مناله که؟»
ژنه که سه ریک ته کان داو دیارۆ که م تاقه ته و ناره هه ت. چیکا وه ت:«بوه خشی.»
«مناله که م هامال! ئیه ده ت ئه ولمه. هه لیمه ناویه.» ژنه که ده س ناگریان. ئارام گریا. شانگه لی ته کان خوارد نه ئه جور گریانی که که ژنگه لی تر که چیکا ناسی ته یان که ن. جوری که قیژه و هالم که فی چویک من تامل ئی یه کی نه یرم. گیره کردن ژنه که خوسوسی بۆ، چمانی مه راسم موهمی خسته ری که هویچ کام له ئه وانه له ناوی نه وی.
دۆای گشت ئیانه، چیکا ئارزو کرد که ئه و و ندا تاکسی نه گردانو وه بازار نه چیان و ئه و شار بۆچک قه دیمی کانوه له نزیک مال میمکیان نه یه تان. هه له وا ئارزو کرد که ده ته که ی ئه و ژنه یانی هه لیمه ئه و شه وه کیان نه خوه ش، شه که ت یا ته مه ل بویا ئه و روزه نه چیمه تا بایه م فروشتن.
وه بال شه ویه که ی ئه سره کانی سری و و ه ت:«خوا هلیمه و خویشکه که ی تو هفز بکه ی.» و چۆک چیکا خاترجم نه وی که موسه ل مانگه لیچ ئه را نیشان دایین هاوده می ویشن –ئامین- فه قه ت سه ریکی ته کان دا.
ژنه که یه کاسه ی ژه نگ دریاگ له سۆک دوکانه که په یا کرد، چه ن گله تر ده فر له ده ور وری بۆ. وه ت:«شایت دوکانداره که ده مچه وی له ناوی شوردگه». وه چیکا وه ت که دوکانگه ل ئی خیاوانه چه ن مانگ وه له ئیه چۆل کریانه چۆک ده وله ت ئیلام کردو که ساختمانگه قه یر قانونی باید خه راو بکریه ن. ژنه که چی وه ره و کاسه که وه، هردک وه تاجووه سه رنج کاسه که گردن، چۆک هه مرای ئاوه لی چکیا. چیکا زۆتر بو ژه نگ قاوه یی که هه مرای له لی چکیا ژنه فت. «شورمو و لاله کردم»
ئیه یه وه ده نگ برزتر وه ت. ئه را ئه ول دف خه نی و ره دیف دگانه کانی که فته ده یشت. دگانه ورینه کانی سیه وه بۆن. چال که فته گوناگه لی. ژنه که هه ول هه و له کی ده س و ده می له ناو کاسه که شورد و ده سره که ی له دور ملی درهاورد و نایه ی زه وی. چیکا تماشای جییگ تر کرد. وه لی زانست ژنه که رۆ وه مکه چیه سه روکو وه لی تماشای جیک نه کرد. جور ئه سر چه و ژنه که س، یه ته جره وه ی خسوسیه. ئارزو کرد تا له دوکانه که وه ده یشت نه چو. یا ئه ویچ بتوانستا نماز بخوندا یاوه خوا ئیتقاد بیاشتا و وجود خوا له ئه و فه زای دل گیر دوکانه هست بکردا. وه ویری نه هات کی ره نگ ئیمانی وه خوا کال وه بۆه جور بوخاری که نیشیه بان جامک هومام و هه تا وه ویری ناتی که وه خوی زامه ت داوت که ئی جامه که پاک بکه ی وه.
چیکا ده س هاورده مل ته زۆ کلکوانه یی که هه مرای کردیاته ی کلک، بازی وه خت کرده ی کلک نیشان و بازی وه ختیش کردی کلکه مۆته ی، تا دالکی خوه ش هال کرد. به لام ندا دی ته زۆ کلکوانه که ی خوی نه کرده ده س، یه ده فه و ئه و خه نین قایم و نه پور خوه ی وه وه تگه ته زۆ یه ماجۆن جادوگه ریه، من ناتوام، ده ستان ده رد نه که ی.
دۆاجار، بنه ماله یان پۆل دانه ئایین ئیشای ره بانی تا ده ته که یان بیمزه ره تون وه لی نه وه خاتر ئارامش روهه ندا. چیکا له باره ی نماز خوه نین فکری ئه وز که پوو وه دالکی ویشی که پول و ئایین ئیشا داین وه ویل پول خه رج کردنه و پۆل جه م کردن ئه را کلیساس. وه ختی ژنه که هیز گرد، چیکا گه ن جوری هه ست کرد که انرژی گردگه. سه سه هات فره تر له لی چی. خه یال کرد شورشیه که خه فتگه و شورش که ره کان چینه سه ریانوه. چیکا باید بچو. باید بچو وه ره و مال و بزانی که ندا و میمه کی خاسن.
چیکاو وه ت:«من باید بچم.»
هه م باز له ره نگ و رۆ دیارۆ که بی تاقه ته:«ده یشت خه ته ره»
«فکر که م دی چینه س. دی بو دۆکه ل ناژنه فم.»
ژنه که دی هۆچ نه وت. دواره نیشتوه بان سیپاله که. چیکا قه یریک سه رنجی گردو نه زانست ئه را وه لی هه ست نا اومیدی کرد. شایه ت له ژنه که ئیلتماسی دوئا داشت. له ژنه که پرسی:«مالتان له ئیروه فره دۆره؟»
«دۆره، تا ئه وره باید دو ئوتوبوس سوار بۆت.»
چیکا وه ت:«وه ل شوفوره که ی میمکما تیه م و تۆچ به یم.»
ژنه که هه ل گه ردیاوه و وه رو جیک تروه تماشا کرد. چیکا چی وه ره و وه نه دیکه که وه و وازی کرد. وه ته ماوی ژنه که بوشی نه چو، بایتوه و ئه جه له نه کی. ژنه که هۆچ نه وه ت. وه ختی خه ریکۆ له وه نه دیکه که بچوه ئه و دیو هه ست کرد که ژنه که دیری سه ره نجی گری.
خیاوان بی ده نگ بۆ. خوه ر خه ریکۆ بنیشی و خوه ر اوا بۆ. چیکا سه ره نچی له ده رو وه ر خوی گرد. نه زانست وه ره کام لاوه بچوت. لاله کرد یه تاکسی بایت یا شانسی، یه وه ده س خوا یه وه جه مه ل و جادو.
له شونی لاله کرد ندا له ناو تاکسیه که بوتو له لی بپرسی له کام گوری بۆه س که گشتیان هول تویان بۆه. چیکا وه ئاخر خیاوان دۆمیه که نه ره سۆ که وه ره و بازار چی، که جه سده که دی. نتوانست خاس بۆنیته ی، چی وه ره پیوه، گه رمی هه ست کرد. جه سده که باید تازه سوزیاوت. بوه که ی دل ئایم هه ل شیوان ئه و جه سدی برشیاگه جور هۆچ کام له ئه ونامه نه وی که تا ئه و وخته دیوی.
دۆاجار وه ختی چیکا و میمکی وه ناو کانوا گه ردیان و یه پاسه بانیچ له سه نده لی وه ر ماشینه کولر داره که میمکیا نیشتیو، جنازه گه لی تریچ دی که فره لیان سوزیاوی و راس خیاوانه که یا جدا کریاوین خستۆه یه ک. فه قه ت تماشای یکی له جنازه که کان کرد، رۆت و وشک و ده مه و خوار. نتوانست بزانی پیاگی که یه کوتی سوزیاوی، ئیگبوه یا هوسا، موسه لمانه یا مه سیهی. چیکا گوش دا له رادیون بی بی سی تا بزانی چه ن شورش که ریاگه و چه ن نفر کوشیانه رادیۆنه که ویشی-«یه که م ده رگیری گه ل قومی و دینی» ئه ویچ رادیونه که ده یه قه ی دیواره که و له ئیه ئی هه مکه ناره هه ته که ئی هه مکه جنازه و چه ن که له مه ته مام بوتو و چوه ریوه. وه لی ئه لان هه رارت جنازه سوزیاگه کان ئه و قوره و پی نزیکه که هه ل گردیوه و تون چو وه ره و دوکانه که وه. وه ختی وایی ژان گه نی که فیه ی ناو پای. ره سی ته دوکانه که و ئه و قه ده ی له وه نه دیکه که تا ژنه که تی وازی که ی.
چیکا نیشیه بان زه ویه که و خاس تماشای شون خۆنی که له قولیوه ری گردۆ، کرد. تا جووی، چما که سیک رپ تاماته پشانۆه قه یا.
ژنه که و تاجووه وه ت:« قولت، خۆن ها قه ی.»
یه گوشه له ده سره که ی وه ئاو کاسه ده س شوریه که تر کرد و زامه که ی قول چیکی پاک کرد. له شونی ده سره که ی به سابان زامه که وه و بان گولمه ساق قولی وه به سایه ی. چیکا وه ت:«ته شه کور»
«ناتوای بچیمه ده س شوری؟»
«ده س شوری؟ نه.»
ژنه که وه ت:«ئه و کانتینره دیته ها ئه وره ئه را موسته را له لی ئیستفاده که یم» چیکا چیوه رو یه کی له کانتینره کان که له دۆای دوکانه که بۆ، بلافاصله پر لۆت چیکا بۆ له بو ئاو چلکن و ژه نگ دریاگ، ئه ویچ دلی هه ل شیویا. چه و گه لی به سا.
ژنه که له دۆای وه وه ت:«آخ بوه خشیت، زکم ژان که ی، ئیمرو چه ئیتفاق گه لی که فی.» له شونی ژنه که وه نه دیکه که واز کرد و کانتینره که نا دیشتوه و ده سی له ناو کاسه که شورد. هاتوه و بی ده نگ له لای چیکا دانیشت. له شونی قه یری له دوروه ده نگ خه راویک هات، چیکا نزانست چه ویشن. وه ختی ژنه که دریژ کیشا که ف دوکانه که، له که مه ری وه ره و بان له بان سیپاله که بۆ و ئه و دۆیای گیانی له بانی نه وی، ئه و مه وقع ناو دوکانه که خاس تاریک بۆ.
دویاجار چیکا له ناو گاردیه ن خوه نی «موسه لمانگه ل هوسا زوان مورته جه بر ئله ی قه یر موسه لمانگه ل فره خه راو کردن.»
وه له وه سه ت خه م و خوسه یا وسی و که فیه ویر ئیه که مه مک ژنه که ماینه کرد و ئارامش یه ژن وه چه و خوی دیی که هوساو موسه لمان بۆ
چیکا ئه و شه وه خه و نه که فته پیا. وه نه دیکه که سفت به سیاوی؛ هوا خه فه بۆ، توز هه س و دان قه وی قه وی پر لۆتی بۆوه خه ریک تماشای یه جه سه ی سیه وه بۆگ بۆ که له ئه و دیو وه نه دیکه که وه وه شیوه یه هاله قونه رو دا و جور یه نه فه ر شاکی ئیشاره کرده چیکا. ئاخری ده نگ ژنه که ژنه فت که هه لساو چی وه نه دیکه که واز کرد تا هه وای تازه ی ئه ول سو بایه ناو. ژنه که وله ئیه که له وه نه دیکه که وه بچوه دیشت، قه یری وسا. چیکا ده نگ پای که سگه لیک له وره ره ی بۆن ژنه فت. ده نگی کیچ له ژنه که وه هات، ده نگی برزتر وه بۆ، وه زوان هوسایی بؤ و چیکا هالی نه وی چه وه ت.
ژنه که هه ل گردیاوه ناو دوکانه که و وه ت:«خه ته ر له سه رمان چی، سایو خاروبارفروشی هاتگه دوکانه که ی بۆنی. چیته هه ر کو پولیسه و گاز ئه سر هاوه ر سه ربازیک دیری تی. وه رجه ئیه که هه مله بکه یه که سی، من چم.» چیکا له سه ر خوی وساو و کیش خوه ی هاورد؛ سه ر زرانی گه لی گل کرد. که فته سه ری تا مال میمکی وه پا بچوت چۆک تاکسیک له ناو خیاوان نه وی، فه قه ت جیپ ئه رتشی و ماشین گه ل کت کونه ی شاره بانی بۆ. میمکی په یا که یو و ئه ویچ و یه لیوان ئاووه له ئی وتاق چوه ئه و وتان وه زوان ئیبگووه هه ویشی:«ئه را وه تۆی ندا وه تم باین؟ ئه را مناله کانم ئی جوره من گول ده ن؟»
چیکایچ شانگه ل میمکی گری و به ی ته ی وه رو ته خت خاوه که ی. ئه لان چیکا ده سره که له قولی واکرد، ته کانه ی، چما تواست له که خۆنه که له قه ی لاچو، و دایه ی ده س ژنه که وه.
«ده سه ت خوه شو»
ژنه که سیپاله که ی به سا ده ور که مه ری و وه ت:«قولت خاس خاس بشور، خوا خویشکه که ت و ئه شره ته که ت نه کوشی.»
چیکایچ وه ت:«خوا ئه شره ته که ی تو و منالکه تو و هلیمه نه کوشی.»
دۆیاجار که بچوت وه ره و مال، یه کوچک وه خۆنوه بۆگ هه گری و جور یه یادگاری گه ن و خه راو بگریه سینگوه. و هه ر ئه و وقه که کوچکه که ها سینگیوه یه ئان فکر به که ی که دی هه ریز ندا نا وینیتوه و دی خویشکه که ی له ده س چیه! وه لی ئه لان رۆ کرده ژنه که و وه ت:«ئی ده سرته ده ی ته من؟ مومکنه قولم دواره بکه فیه خۆن». ژنه که قه یری سه ره نچ چیکا گرد، چمالی نه زانست چه ویشی؛ له شونی سه ریر یکی ته کان دا شایه ت ئی خوسه له ره نگ و رۆ دیاره، خوسه چه ن سال تره وه لی وه رجه ئیه که ده سره که بیه یه ده س چیکاوه و هه ل بگردیوه تا له وه نه دیکه کوه بچوه دیشت، یه موزه خه نین کرد.
A light sleep
Versifier: Shafiei Kadkani
Translator: Gholam Moradi
I have a word to tell you and I can’t say it
And not able to conceal this heart burning pain
You are busy with talking and from your looking cup
I am so drunk that I am not able to hear you
I am glad in your dreams like the moon in night
If I can’t reach the union skirt of you
I come with the beams of moon and like the shadows of walls
I can’t take a pace out of your quarter
Far from you I charred in the skirt of night
Like the candle of dawn I can’t have a light sleep
I am crying due to your non affectionate o’ rose in this garden
Like autumn bud I can’t blossom
You the speaking eye hear from my look
I have a word to say to you but I can’t
Dreams (Mashhad, 1958
Versifier: Shafiei Kadkani
Translator: Gholam Moradi
Body and soul! I am boiling to be your seeker
To be a straw on the tide on your sea
You are all my dreams, I wish,
To be one of your dreams
ئاره زو (مه شه د، 1337)
شائیر: شه فیئی که دکه نی
وه رگیر: قولام مورادی
وه دڵو وه گیان، کوڵێه م که وه شون توو بوم
پۆشێک له بان قونه ره ی ده لێاێ توو بوم
گشت ئاره زوگه ل منی، خوزیا،
یه گله له ئاره زوگه ل توو من بویام
Versifier: Qeisar Aminpour
Translator: Gholam Moradi
Thorns
Are not wretched
Dried branches
Are not gallows
Immature, decayed fruit also
On the shoulder of branches are not burden
Before blaming the yellow leaves under your own feet
A rustle is heard:
The innocent leaves confess frankly
From which root
The dryness of the tree originate
Versifier: Qeisar Maminpour
Translator: Gholam Moradi
I am tired of this Desert (Kavir), this old and blind desert
This undue falling, this inevitable descending
The sky with no object, the winds with no direction
Careful clouds, polite willows
O’ strange seeing, O’ sudden looking
O’ you, always present in minds, O’ you, yet unique
Each verse of you clear, each surah of you eloquent
Like a line of the Falling (Hobot), like a stria of the Desert
Like the sudden poem, like respite less weeping
Like the moments of revelation, inevitable
O’ strange passenger in your own territory
I get acquainted with you, with you in this itinerary
In this silent Desert, as soon as you called me
I saw you but from far, I saw you but very late
That’s you on the other side free beyond the bars
This is me on this side confined behind the bars
Get my exhausted hand like a child
Take me away with yourself; I am tired of this Desert
BASIJ
Versifier: Shahryar
Translator: Gholam Moradi
O’ Ali! May a hand from God side again be adherent of Basij
Makes eternal, in the world, the glory of Basij
O’ Ali! The blood of your Hosein never be forgotten
Tell Zeinab to see this vengeance clamor of Basij
To have his standard bearer to stretch the wing of eagle of standard
Gives order your Hosein who was king of Basij
Tear and blood are falling from Azarbayjan horizon
Basij himself went to the lashes of Azarbayjan
Smoke furbishes the sigh of charred tents
The sigh of Basij pitches tents in Karbalah
Blind-hearteds and fealty brokers were people of Kofeh
Tribe of Salman, this conscious hearted tribe, is basij
Roar, O’ lion of God at couchant tigers and leopards
To make Sadams rabbits and fogs against Basij
As the division of Islam burst into clamor like flood and storm
If infidelity is a mountain, would be a straw against Basij
It is the day of enmity and revenge from enemy side
How much is the stigma of Asghar sorrowful agony for Basij
The leader issued jihad command by help from God side
To have Basij to gain coming victory by help from God side
One hundred out of twenty million set out for frontline
To snatch gadfly into the trap of Basij
Relish and zest to become a martyr is a replete stack
No deny from Basij side ever as big as a seed
Karbalah is thirsty and waiting for water carrier
The countenance of Bani-Hashem moon is that of Basij
With chanting “O’ Mohamed” Shiite and Sunnite are the same
No invocation in the mouth of Basij except Quran and truth
This time division comes back with final victory
Basij gains victory from time to time
These efforts and holy war rasp head to the threshold of god
Shahryar! Rasp the head to threshold of Basij