دهت ئازهو (1920)
نوسهر: کاترین مهنسفیلد
وهرگیر: قولام مورادی
دهتهکهی خانم رادیک وهئهو شهوی کهووه، ئهو گوپڴهل گوڵ خستڴه، چهوڴهل کهوو کهوو وه و گیس هۆل لهبان سهر بهسیاڴیوه که چما تواست وهپی بال بگریوه، وهتی تازه له ئی ئاسمانڴ روشنه کهفتڴه خوار.
خانم رادیک وهکهمی زاور و تاجبوه بهڵام وه خوهشهالیوه تماشا کرد، جوریک چما ئهویچ باوهر کردۊ؛ بهڵام دهتهکه فره دلی نهوی له پلهی کازینوکه بچوه خوار – وهراسی ئهرا نهوهدلۊ؟ ههقیقهتی فره کسل بۊ. فکر کرد ئی دنیا پر له کازینو و قدیسڴهل پیریکن که دیرن قومار کهن. خانم رادیک وهت، «هینییچ وهل خوهتا بوه، ماشینهکه ها ئیره، چایییچ دیرین، ئیمه یه ساتتر تییهیموه. ئهلان ئهویچ تیرمه ناو. تائیسه وه ئیره ناهاتیه. بیل تا ئهویچ ئیره بۊنی. گونا دیری.»
دهتهکه وه نارهههتیوه وهت، «ئای دایکه دهمت بوهسی، بوهریتوه، کهم قسه بکه. دهر کیفهکهت وازه؛ دواره پۊلهکانت گوم کهی»
خانم رادیک وهت، «وای بوهخشی، نازارهکهم»
دهنگ کهسیک بیههوسهله هات، «بانه ناو، من توام پۊل دربارم ئیوه خوهشهالین و من داخین!»
من داشتم تماشای خانم رادیک کردم که قاڴهزهکان چنیه ناو دهسیو و ئهوانیچ له دهرهکه که هات بچو کرد چینه ناو. وهت، «بفهرما- پهنجا فرانک بگر، گیان، سهد گله»
من و هینی یه دهیهقه لهبان پلهکان وسایمو تماشای ئایهمهکان کردیم. هینی موزهخهنه کرد.
قیران، «یه سهڴ انگلیسی ها ئهوره، مهڴهر هیلن سهڴ بوهنه ئهوره؟»
«نه، نایلن»
«سهڴ درنهیکه، کاشکی یهکی لهلی بیاشتام. لهذهت دیرن. گهن ئایهم ترسنن بهڵام وهل خاونیانا ئیجوره نیهن»
له ناکاوه بالم گرد و وهت، «سهرهنج ئهو کهیوانوه بگر» ئهوه کیه؟ ئهرا ئهو جورهسه؟ قوماروازه؟»
ئهو بهشهر چولوسیاڴ قهیمه یه شهوی ساتهنی سهوز، یه ماشتهی مهخمهڵی سیه لهوهری بۊ و یه کهڵاو چهرمڴ پهل قرمزدار ناویه سهری وه نهرم نهرم له پلهکان هاته بان بهڵام چما و بان دڕکا کیشانهی بان، سهرهنج وهر پای خوهی گرد و لهوهر خوهیوه خهنی و سرتهکان دا، چنگ داوی له چشتی جور یه کیف چلکن.
بهڵام هه ئهو مهوقه خانم رادیکیچ له ئهوره بۊ و یه ژنتریچ له پشت سهری بۊ. خانم رادیک وه واین هات وهره منوه. له خوهشیا قرمز وه بۊ، شای، ئهسلن ئهو ئایهم قهیمه نهوی. جور کسهی بۊ که بتوای له رهفیقهکانی مهرهمهت خوازی بکهی و دهقهی دیر نهکهی و زۊ سوار قهتار بو.
«وهی، وهی، تو ههمرای هایته ئیره؟» تو نهچیته؟ کارخاسی کردیته. فره سهخت وه پیم چی وه لیا بۊم». دهس ئهرا دهتهکهی تهکان دا، دهتهکهیچی لهئهو دۊروه وشک وساوی و سهر خستۊه خوار و له بان پله کان ئیپا و ئهو پا کرد. «نایلن بایته ناو، قهسهم ئهرایان خواردم که بیزیه سالیه، وهلێ باوهر ناکهن، کیفه کهم نیشان پیاڴهکان دام؛ زاورم نهوی کاریتر بکهم. وهلێ فایه نیاشت»
پیاڴهکه ریشخهن وه پیم کرد. . . . وهلێ هه ئیسه خانم مهکئیون دیم. نیویورکیه. هه الان سینزه ههزار گله بردۊوه، وهته من تا شانس ههس وه لیا بچموه. نایلم تهنیا بچو. وهلێ اگه ئیوه. . . .
ئیهکه وهت، سهری ههڵ وران و ههرچی له دهمی هات وه دایکی وهت. وهقینوه وهت، «ئهرا دهس له سهرم ههڵ ناگری؟ ههرچی چرت و پرته لهده مت تی! چو له رۊت تی ئی کارڴهله کهی. تهوبهی ههفت پشتم بو دی وهلتا بامه دهر. یه قسهی خاس له دهمت دهر ناتی» له سهر تا پا سهرهنج دایکی گرد.
«ساکت به، کم قسه بکه»
خانم رادیک فره بی دهس ههلات بۊ، فره تهقالا کرد وهل خانم مهک ئیونا ههل گردیتوه، بهڵام هه ئو لهزه. . . .
جورئهت دامه خوهمو وهتم، «بهو وهل یهکا چاییک بخوهیم»
«ئهری، ئهری، فرهیچ خوهشهاڵ بوم، منیچ ههر ئیه تواستم، دورسه نازاره کم؟ خانم مهک ئیون. . . . تا یه سات تر تیه یموه. . . . یه ساتیچ وه پی مان ناچو. . . .»
خانم رهتون له پلهکان چیه بان. کیفهکێ دواره واز بۊ.
ئیمه سیانه مایم. بهڵام وهراسی تهخسیر من نهوی. هینی خوهی کوتا زهویا. وهختی ماشینهکه هات کوتره سیهکی پیچا دهور خویا تا خوڵ و خاکهکهی دهوری بشاریتوه. حتی ئهو پاڴهل بوچکی چیه چمانی دڵیان نه تواست له پلهکان بارنهی خوار، لای ئیمه.
وهختی ماشینهکه کهفته ری، یهواش وهتم، «فرهفره موتهسفم»
ئهویچ وهت، «مهنزوم چشتی نهوی، من ناتوام جور یه نهفر بیزیه سالان بوم – چو ئایهم ههفده ساڵانی دلی توای شکل یه نهفر بیزیه ساڵان بیهی؟»- شانیکی تهکان داو و لهسر نووه وهت، «قینم تی ئی پیاڴهل پیر و چاخه تماشام بکهن.» وه شیات!
هینی وه تونوه تماشایکی کرد و لهشونی له وهنهدیکهکهوه سهرنج دهیشت گرد.
ئیمه لهورانور یهقهسر گهورا له مهرمهر چرمڴ و سورهتی که له دهرهکهی دار پرتقال فرهیک بۊ کیشایمه بان. من وهتم، «تیه ین بچیمه نانوی؟»
قهیری وسا، قهیری سهرنج گرد و لیوی جاوی و قهبول کرد، «بیجڴه ئیره جیگتر نیه، هینی بوه خوار»
من کهفتمه وهر تا میزیک پهێا بکهم. ئهویچ لهشونم هات. بهڵام نامهی لهوره بۊه که برا بوچکهکهی که دوانزه سالی بۊ وهلمانا بۊ. ئهو نهفهر ئاخر بۊ.
میزیک له ئوره بۊ. یه سرویس قهزا خوری سورهتی رهنڴ مهخسوس سهفهر دهلیایی له بانی چنیاوی.
له ئیره بنیشیم؟
شهکهت و شهیی دهسی نا پشت یه سهندهلی ههسیری.
وهت، «بنیشیم، ئهرا نهنیشیم؟»
هینی نیشته بان یه چوار پایه له ئو ئاخروه. . . . کورهکه خوهش وه پی نهگوزهریا. دهتهکه دهس کیشهکانی له دهس دهر ناورد. چهو بریه بان میزهکه و دهس کرده تهپل کوتان وهمیزهکه. وهختی دهنڴ ویالونی ژنهفت، تهکانی خوارد و دواره قهپ کرده لیویا و وهت ها دهنگ دهنگ.
پیشخزمهتهکه هات. جورئهت نیاشتم چشتی سفارش بکهم. «چایی- قهوه؟ چای دارچینی- یا چای سهرد و لیمو؟»
وهراسی ئهرا ئو فهرقیک نهکرد. خوهشی له چشت بخوسوسی نههات. هینی یه واش وهت، «چکلیت»
بهڵام ههئیه که پیشخزمهتهکه پشت ههڵ کرد، وه دهنگ برز وهت، «بیزامهت یه چکلیتیچ ئهرا من بار»
هه ئیهکه ئیمه وه تما وساویم یه قوتی گهردهک تهلا و یه جامهک در هاوردو بوویکی کرد، چما خوشی له بوهکهی نههات، لهشونی لوتی سری.
وهت، «هینی ئی گوڵگهله له ئیره لاوه، چهوم گوڵ بان میز ناوینی». دیار بۊ له دیینان ئهزیهت بۊ چوک وهختی من ههلیان گردم چهو گهلی بهسا.
پێشخزمهت وه چایی و چکلیتوه هاتوه. پیالهڴهل گهورا . هینهکهی ئهوان ناوهر دهسیان و ڵێوانهکهی منیچ ناوهر دهس من.
چڵمهکهێ هینی وا کرد، یه ئان دیمهێ فره قیزم هاتوه وهلێ زۊ بان لوتێ گرد و جور یه کورخاس پاکێ کردوه. زاورم نهوی وه دهتهکه بوشم چایهکهێ بخوهێ. تماشایک له چایهکه نهکرد، ئهسلهن نهی یهی، تا یهدهفه یه گوپ لهلێ خوارد. داشتم تماشای کردم، ئارام له رزیا.
وهت، «خهراو شیرنه»
یه کور بوچک که سهری جور مهویژ و بهێهنی جور چکلیت بۊ، وه یه سینی شیرنی وه هات. تارفی کرده دهتهکه.
«من ورسڴم نیه. لایوه بوهری ئهولا»
تارفی کرد له هینی. هینی تماشای من کرد و یه چکلیت، یه اِکِلر قهوه، یه مرنگ باێهم دار و یه شهیپوری بۊچک پرله تۊ فهرهنگی تازه ههڵ گرد. خوشکهکهێ له خوسهێا نهتوانست تماشاێ بکهێ. بهڵام وهختی ههڵسا بچو، دهوریهکه لهلی سهند.
وهت، «یه گلهێ چی بیه من»
یهکی و دوان و سیانهلی خوارد. «نازانم ئیوه ئهرا ئوقه له ئیه دهینه من» له شونی خهنینی کرد و وهت، «من نه باید ئوقه لی بخوهم، ناتوانم»
ئستراههتێ کردم. گوپی له چایهکه خواردم، پشت دامه قهی دیوارهکه وه و ئیجازه گردم تا سیکاریکیچ بکیشم.
له ئی مهوقهیا دهتهکه وسا، چمچهکه له دهسێ بو و چهو ڴهلێ واز کرد و وهراسی خهنی و وهت، «بفهرما، تویچ جور باقی مردم» بهڵام له ئی مهو قهیا ئتفاق خراوێک ئهرا هینی کهفت. هینی دهفر شیرنیهکێ کوتا مل میزهکه و پان بۊوه بانی! قرمزوه بۊ، ههتا گوشڴهلیچی جور خون وه پی هات.
وه خهجالهتیوه دهسێک کیشا بان میزهکه تا باقی شیرنیهکه پاک وه بکهێ.
دهتهکه وهت، «وه راسی یه وڵاخ پاک پهتییت»
یا مهولا! بتواستام نجات پهیا بکردام باێه بال بگرداموه، تون چریم، «له خارج فره وسیت؟»
بهڵام دهتهکه له زۊوه هینی له ویر بردۊ. منیچ له ویر چی ویم. سهرهکوتێ کرد چشتێک بخهێه ویر خوی. . . . فره دۊر کهفتۊوه.
له دۊروه وهت، «نازانم».
«له نهزهرم چیته لهندهن. فره فره. . . .»
وهختێ دی من دی نهچیم وهره پێوه، ئهو هات وهره و منوه و تماشایک له لیم کرد و وهت، «فره چه؟»
سیکارهکهم تهکان دامو وه دهنگ برز وهتم، «یه کهلهمه - »
بهڵام ئهوه بتواستای باوردایه ههساو یه کیک کامل برد.
بتواستا چشتێ بوهتا ههتمن وهت، «خو بهستهگی دێری»
هینی دی کاری نیاشت. بهڵام ههمرای داشت سوزیا.
لیست پهپولهئیهکه له بان میزهکه ههڵ گردم و وهتم، «هینی یخ توای یا نارنگی یا زنجهفیل؟»
«نه یه چشت هونکتر له ئییانه»
«کرم آناناس چه؟»
هینی وهت خوشێ له آناناس تێ. پیشخزمهتهکه داشت تماشای ئیمه کرد. سهری ههڵ وران و چی تا سفارشهکهێ ئیمه بارێ.
«نارنگی سفارش کردی یا زهنجهفیل؟ من بیشتر خوهشم له زهنجهفیل تی، توانی یه گله ئهرام سفارش بیهی، کاشکی گروه اورکستر هه ئو ئاهنگ پارهکه ئجرا نهکهێ. تمام روژڴهل کریسمهس وه ئهو ئاهنگه ههڵ پهری کردیم. دی خوهش نیه.»
ئهلان که تهوهجو کردم دیم ههوا خوهشه، گهرم وه بۊم.
وهتم، «هینی ئیره جی خاسیکه، ئیجور نیه؟»
هینی وهت: آێهم تڕنی! تواست له سهر خوهێ بۊشیتهی وهلێ وه دهنگ برز و وه قینوه وهتهێ.
خاسه ئیره؟ خاسه؟ دهفهێ ئهوهلۊ تماشای دهور خوێ کرد. تهقالا کرد تا بزانێ چه ها دهور و وهری. . . . چهوێک پرتان ئهو چهوڴهل ئهزیزیه نگران بۊ. یه پیاگ سن سال دار فره خوهش قهیافه و یه ئهینهک یه ئهدهسیوه له پشت یه روبانوه تماشای کرد. بهڵام دهتهکه نه توانست رههات ئهو بۊنی. پیاڴهکه له پشت یه کونا بۊ و له ئهو کوناوه دهتهکه تماشاێ کرد.
ئاخرێ چمچه بۊچک پانهکان نریانه بان دهوریهکان. هینی شهکهت بۊ، بهڵام دهتهکه دواره دهس کیش چرمڴهکانێ کیشا بان.
گیر کردۊ وهدهس سات مچی ئهلماسهکهێ وه. ئهذیهتێ کرد. تونتون دا لی- تهقالا کرد ئهوگۊ وه ناو چیه بشکنی- نهشکیا. ئاخری مهجبور بۊ دهسکیشهکهێ بکیشیه بانی. له شون ئهوه دیم چه دی ناتوانێ یه دیقهتر له ئوره بوسی، ههڵسا پا و چی، منیچ چایهکه ههساو کردم.
دواره هاتیمه دیشت. ههوا تاریک بۊوی. ئاسمانگ پر بو له ههساره. چراخ روشن بۊ. وه تماێ ماشینهکه بیم بایت. دهتهکه له بان پلهکان وسیاوی و سهرێ کردۊه خوار و هه ئی پا ئو پای بۊ. هینی خهم بۊوه و دهرهکه واز کرد. دهتهکیج سوار بۊ و تهکدا سهندهلیهکهوه و ئاخی ههڵ کیشا.
وه ههناسهورکێوه وهت، «وه پێ بوش تا توانی تون بچوت»
هینی وه موزهخهنینیکوه تماشای شوفورهکهێ رهفیقی کرد و وهت :«تون بچو»، له شونێ خوێ مورهتب کرد و نیشته بان یه سهندهلی بوچک لهرو وه رو ئیمه.
قوتی گردهک تهلا دواره هاته دهیشت. دواره پوف بوچک بهێبهخت شهکیاوه؛ دواره یه سهرهنج مهرموز پیاگڴکوش تون له بین ئهو و جامهکهکه رهێ و بهێهل بۊ.
جور قهیچی که لهوهسهت یه تیکه پهرو وه رهد بوت، ئیمه لهوهسهت شار سیه و تهلایی وه رهد بۊم. هینی نهتوانست تماشای بکهی چمانی کردۊنهێ دارا.
وهختی رهسیمه کازینوهکه خانم رادیک له ئوره نهوی، هۊچ ئهسهریک له لی نهوی، هۊچ.
«له ناو ماشین وسیت من بچم بزانم ههس یا نه؟»
وهلێ نه- ئی کاره نهکرد. یا مهولا، نه! هینی نه توانست بوسی. دهتهکه نهتوانست له ناو ماشین بوسێ. توانست له بان پلهکان وه تهما بوسێ.
«بهڵام من ناتوانم تو بیلمه جی. دلم ناتواێ تو له ئیره و تهنیا بیلم.»
له ئی مهوقهێا کوترهکی فر دا پشت و رو کرده من. «خوا زور دار- ئه را! من- من دهرقهێ نیهم. من – من خوهشم تی وه تهما بوسم. یه دهفه قرمز وه بۊ، چهوڴهلێ لێڵ بۊ- یه لازه وهتم ئهلان گریهت. وه دهنگ گهرم وه وهت،«تو داوو بیلهم، من خوهشمتی، من ئاشق وهتهما وسانم. شوخی ناکهم. من گشت جاری وهته ما وسم له گشت جێ»
کوتره سیهکهێ واز بۊ و مله چرمگهکهێ – بهێهن نهرمه جوانهکهێ له ژێر سیپاڵ کهوه- جور گوڵێک بۊ که تازه قونچه کردو.